Đền Trúc thờ Thái úy Lý Thường Kiệt - một vị tướng tài ba, trải qua ba triều vua Lý là Thái Tôn, Thánh Tôn, Nhân Tôn lập rất nhiều công lớn. Các nguồn tư liệu địa phương cho biết, khi Lý Thường Kiệt đem quân đi chinh phạt phương Nam vào năm 1069, đoàn thuyền chiến khi theo dòng sông Đáy qua trại Canh Dịch thì gặp một trận gió lớn nên phải ép sát vào chân núi để tránh gió. Trận cuồng phong đó đã bẻ gẫy cả cột buồm và cuốn lá cờ đại lên đỉnh núi. Thấy điều lạ, Lý Thường Kiệt cho quân sỹ dừng lại dưới chân núi rồi cùng tướng lĩnh lên bờ sửa soạn lễ tế trời đất cầu mong chiến thắng. Lần ra quân ấy, đại quân Lý Thường Kiệt đã thắng lớn. Trên đường trở về kinh đô, khi qua trại Canh Dịch, ông đã cho dừng quân, hạ trại bên rừng trúc, giết trâu mổ bò làm lễ tạ trời đất và khao thưởng ba quân, mở hội mừng chiến thắng. Trong những ngày này ông cho tuyển chọn những cô gái làng có thanh sắc để múa hát, cũng tại đây ông đã dạy dân làng điệu múa hát Dậm (có động tác mô phỏng động tác dậm chân chèo thuyền). Thời gian đóng quân tại đây, Lý Thường Kiệt còn cho quân sỹ giúp dân chăm sóc đồng ruộng và dạy dân trồng dâu nuôi tằm, dệt vải. Để tưởng nhớ người có công đối với đất nước và quê hương, nhân dân đã lập đền thờ Lý Thường Kiệt ngay tại nơi ông từng mở hội mừng chiến thắng. Đó chính là đền Trúc dưới chân núi Cấm. Ở Ninh Bình cũng như ở nhiều nơi khác, tuy có nhiều đền thờ Lý Thường Kiệt, song việc thờ ông ở đền Trúc độc đáo ở chỗ gắn bó keo sơn với sự ra đời của múa hát Dậm - một di sản văn hoá phi vật thể đặc sắc riêng có. Hàng năm, cứ vào dịp đầu xuân, nhân dân địa phương lại tổ chức lễ hội, tổ chức hát Dậm để tưởng nhớ về người anh hùng dân tộc Lý Thường Kiệt và mừng những mùa xuân chiến thắng của đất nước.Bên cạnh đền Trúc là danh thắng Ngũ Động Sơn gồm năm hang động nối liền nhau thành một dãy động liên hoàn có chiều dài hơn 100m với muôn vàn thạch nhũ và các bức họa kỳ thú, độc đáo trên vách đá được tạo nên bởi tạo hóa.
Căn cứ Kế hoạch số 27/KH-SDL ngày 12/9/2025 của Sở Du lịch về việc rà soát, đánh giá chất lượng tại 4 điểm du lịch đã được công nhận trước năm 2018 trên địa bàn tỉnh Ninh Bình, ngày 10/10/2025 Sở Du lịch đã phối hợp UBND phường Kim Bảngtriển khai rà soát, đánh giá thực trạng tài nguyên, chất lượng dịch vụ tại điểm du lịch Đền Trúc - Ngũ Động Sơn. Tham gia buổi làm việc có đồng chí Phạm Duy Phong - Phó Giám đốc Sở Du lịch, đồng chí Phạm Hữu Thành- Phó Chủ tịch UBND phường Lý Thường Kiệt, lãnh đạo và chuyên viên phòng Quản lý Lữ hành - Sở Du lịch, phòng Văn hóa - Xã hội phường Lý Thường Kiệt và đại diện Ban quản lý Di tích quốc gia Đền Trúc - Ngũ Động Sơn.
Tại buổi làm việc, đoàn đã nghe đại diện UBND phường Lý Thường Kiệt báo cáo tóm tắt tình hình hoạt động của điểm du lịch Đền Trúc - Ngũ Động Sơn và tiến hành khảo sát, đánh giá thực trạng tài nguyên, chất lượng dịch vụ tại điểm. Sau khi thảo luận và nghe đề xuất, kiến nghị của đại diện UBND phường Lý Thường Kiệt, đại diện Sở Du lịch đã đánh giá cao giá trị lịch sử văn hóa, lợi thế về hạ tầng, cảnh quan, khả năng kết nối của điểm du lịch Đền Trúc - Ngũ Động Sơn, đồng thời chỉ ra những mặt còn hạn chế trong công tác khai thác, phát triển du lịch của địa phương như các dịch vụ chưa phong phú, thiếu hướng dẫn viên du lịch tại điểm…
Đại diện Sở Du lịch cũng đã gợi ý một số giải pháp phát triển điểm du lịch bền vững tại địa phương, trong đó Sở Du lịch sẽ hỗ trợ công tác định hướng sản phẩm, xúc tiến quảng bá, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho hướng dẫn viên du lịch tại điểm và cộng đồng dân cư địa phương.
Tạ Thu Hằng
