Trải qua những chặng đường lịch sử, dưới sự lãnh đạo của Đảng, cùng với sự nghiệp đổi mới đất nước, ngành Du lịch Việt Nam đã chuyển mình, vươn lên, phát triển với những bước đột phá quan trọng cả về chủ trương, chính sách và những kết quả ấn tượng, khẳng định vai trò, vị trí quan trọng trong nền kinh tế. Những thành quả đó có được nhờ vào sự quan tâm sâu sát của Đảng, Nhà nước với những cơ chế, chính sách tạo điều kiện ngày càng thuận lợi cho ngành du lịch phát triển. Và trên bước đường thành công to lớn nêu trên, không thể không nhắc đến những đóng góp của du lịch địa phương. Ngành du lịch NinhBình cũng được “sinh ra” và trưởng thành theo những chặng đường lịch sử của tỉnh nhà và của đất nước.
Năm 1992 khi tái lập tỉnh, ngành du lịch với quy mô nhỏ bé, đầu tư cơ sở vật chất hầu như chưa có gì. Tỉnh Ninh Bình đã chủ động, kịp thời nắm bắt cơ hội, lựa chọn du lịch làm hướng phát triển chủ đạo để thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, nhất là chuyển dịch cơ cấu kinh tế, tạo ra việc làm và sinh kế ổn định cho người dân địa phương. Trải qua nhiều lần chia tách, sáp nhập, ngày 01/12/2016, Sở Du lịch Ninh Bình chính thức được thành lập trên cơ sở tách chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn từ Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Ninh Bình theo Nghị quyết số 14/NQ-HĐND ngày 16/6/2016 của Hội đồng nhân dân tỉnh về việc thành lập Sở Du lịch Ninh Bình và đổi tên Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Ninh Bình thành Sở Văn hóa và Thể thao tỉnh Ninh Bình. Sự ra đời của Sở Du lịch Ninh Bình là bước ngoặt quan trọng đối với hoạt động du lịch của tỉnh nhà và đã tạo ra luồng sinh khí mới, diện mạo mới.
Sau thời gian đi vào hoạt động, Sở Du lịch Ninh Bình đã không ngừng cố gắng, nỗ lực vươn lên, ngày càng hoàn thiện chức năng, nhiệm vụ; từng bước củng cố tổ chức, bộ máy và triển khai thực hiện có hiệu quả các hoạt động du lịchtrên địa bàn tỉnh cả về bề rộng, lẫn chiều sâu và đã từng bước khẳng định vị thế của ngành du lịch với những thành tích nổi bật, hoàn thành xuất sắc các chỉ tiêu, nhiệm vụ của Tỉnh ủy, UBND tỉnh giao.
Từ năm 2001 đến nay, Ngành đã tham mưu Tỉnh ủy Ninh Bình đã ban hành 04 nghị quyết chuyên đề về phát triển du lịch: Nghị quyết số 03 năm 2001 về phát triển du lịch đến 2010; Nghị quyết số 15 năm 2009 về phát triển du lịch đến năm 2020, định hướng đến năm 2030; Nghị quyết số 02 năm 2016 về bảo tồn, phát huy giá trị Di sản thế giới danh thắng Tràng An trong phát triển du lịch giai đoạn 2016 – 2020; Nghị quyết số 07 năm 2021 về phát triển du lịch Ninh Bình giai đoạn 2021- 2030, định hướng đến 2045 nhằm cụ thể hóa Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ XXII (nhiệm kỳ 2020-2025), trong đó xác định bước chuyển chiến lược phát triển từ chiều rộng sang chiều sâu, chú trọng nâng cao chất lượng sản phẩm dịch vụ du lịch theo hướng chuyên nghiệp nhằm phát triển Ninh Bình trở thành trung tâm du lịch của vùng và cả nước, hướng tới đưa du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn.
Việc ban hành các chính sách, cơ chế đúng và trúng là yếu tố mang tính then chốt, tạo cơ sở pháp lý để Ninh Bình khuyến khích và huy động các nguồn lực tham gia phát triển du lịch. Nhiều dự án phát triển du lịch sinh thái, dịch vụ du lịch, hình thành nhiều di sản, khu du lịch, khu công nghiệp lớn được đầu tư.
Có thể nói, 30 năm qua, cùng với việc tận dụng và phát huy tốt tiềm năng, lợi thế, nền kinh tế nói chung và ngành du lịch nói riêng của tỉnh Ninh Bình đã vượt qua nhiều thăng trầm, khó khăn, thách thức xuyên suốt cả một chặng đường đổi mới và phát triển để có được “quả ngọt” như ngày hôm nay. Những kết quả đáng tự hào mà du lịch Ninh Bình đạt được không tự nhiên mà có, đó là cả một quá trình xây dựng và phát triển với đầy sự chủ động, sáng tạo, đổi mới, đột phá, dám nghĩ dám làm, dám chịu trách nhiệm của các thế hệ lãnh đạo trong việc đề xuất, tham mưu những chủ trương, đường lối đúng đắn, sáng suốt, tạo nền tảng và mở đường cho Du lịch Ninh Bình phát triển mạnh mẽ và bền vững.
