Cầu Ngói chùa Lương thuộc địa phận xã Hải Anh. Du khách đi xuôi theo quốc lộ 21A rẽ phải vào Quốc lộ 37B, Cầu Ngói Chùa Lương hiện lên trước mắt du khách đẹp giản dị mà vô cùng độc đáo. Gọi là Cầu ngói chùa Lương vì Cầu Ngói cách chùa Lương khoảng 100m và nằm ngay trên con đường dẫn vào chùa, gắn liền với chùa thành một cụm di tích, được xây dựng cùng niên đại với nhau, tạo nên một địa danh nổi tiếng của mảnh đất Quần Anh (nay là xã Hải Anh, tỉnh Ninh Bình), được Nhà nước cấp bằng Di tích lịch sử cấp Quốc gia số 298/QĐ-VH ngày 26/03/1990.
Cầu Ngói vắt mình duyên dáng ngang qua sông Hoành, chảy dọc theo xã Hải Anh, được xây dựng theo lối kiến trúc độc đáo “thượng gia hạ trì”, (dưới là dòng nước mát trong, trên là nóc nhà bình yên che chở), nhìn từ xa như một đường cong mềm mại, uyển chuyển. Cầu có 9 gian được dựng trên 18 cột đá vuông. Phía trên cột đá là hệ thống xà ngang, xà dọc bằng gỗ lim to chắc để đỡ dầm cầu và nâng sàn cầu. Hệ thống xà dầm bố cục chặt chẽ, được gia công tỉ mỉ, đạt yêu cầu kỹ thuật, mĩ thuật, khiến bộ khung vừa cong, vừa uốn lượn, thể hiện sự tài hoa của các nghệ nhân xứ Quần Anh. Mái cầu lợp ngói vảy rồng rất khéo, có hình dáng cong cong tựa như mình rồng đang uốn khúc. Hành lang cầu được thiết kế chắc chắn, là nơi du khách có thể dừng chân ngồi nghỉ ngơi, chiêm ngưỡng cây cầu duyên dáng soi mình bên dòng nước trong xanh, hiền hòa, thả hồn mình vào cảnh sông nước mênh mang tĩnh lặng, tận hưởng vẻ đẹp dịu dàng, thanh bình của vùng quê yên ả, nên thơ. Nơi đây được mệnh danh là một trong những cây cầu cổ đẹp nhất miền Bắc Việt Nam, từng đi vào câu ca:
“Quần Anh nổi tiếng từ xưa
Biển đình Phong Lạc bia Chùa Phúc Lâm
Khách về khách vẫn hỏi thăm
Nước chè cầu ngói, tơ tằm chợ Lương".
Cách cầu Ngói khoảng 100m, du khách có dịp được thưởng ngoạn vẻ đẹp cổ kính của chùa Lương. Chùa Lương hay còn gọi là chùa Trăm Gian, tên chữ là Phúc Lâm Tự được xây dựng vào đời vua Lê Hồng Thuận (1509 - 1515). Chùa Lương lúc đầu có quy mô nhỏ, trải qua nhiều lần trùng tu, mở rộng, đặc biệt là những lần trùng tu lớn vào cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX. Hiện chùa có quy mô khá lớn, gồm 100 gian, mang phong cách kiến trúc của nhiều thời đại, nhưng rõ nét vẫn là phong cách của thế kỷ XVII - XVIII. Khuôn viên chùa được chia làm hai khu vực gắn bó chặt chẽ với nhau. Khu vực thứ nhất là những công trình quan trọng với 49 gian bao gồm: Tiền đường, tam ảo, gác chuông, hậu đường và hai dãy hành lang đông tây được liên kết theo lối giao mái, bắt vần, tạo nên tổng thể kiến trúc hài hòa. Khu vực thứ hai với 49 gian gồm nhà khách, tăng phòng, nhà kho, nhà bếp... xây dựng theo kiến trúc cổ truyền của dân tộc. Tổng thể kiến trúc chùa Lương thể hiện trình độ điêu luyện, khiếu thẩm mỹ tinh tế của những nghệ nhân dân gian. Kỹ thuật lắp ráp, làm mộng ở trình độ cao, nghệ thuật điêu khắc đặc sắc chạm khắc hình tượng rồng chầu mặt nguyệt, rồng cuốn thủy, rồng ngậm ngọc, rồng đùa cùng chim ngựa... khiến du khách không khỏi ngạc nhiên, trầm trồ yêu thích. Trước chùa là hồ nước xanh trong, rộng lớn như tấm gương soi bóng tam quan cùng các cây cổ thụ tôn lên vẻ đẹp uy nghiêm, cổ kính của tổng thể công trình. Điểm nhấn thú vị khi tham quan chùa Lương là du khách sẽ được chiêm ngưỡng vẻ đẹp độc đáo của giếng nước chùa Lương. Giếng nước được tạo dựng bởi những chiếc cối đá xếp vòng tròn từng lớp, từng lớp rất hài hòa, đẹp mắt và độc đáo. Nước giếng trong vắt, tinh khiết thường dùng để đồ xôi, sửa lễ cúng Phật, thể hiện tấm lòng của những người con Hải Anh hồn hậu, thuần khiết, thành kính, biết ơn tổ tiên, ông cha muôn đời khai hoang, lập ấp.
Những năm gần đây, các sản phẩm du lịch tâm linh của Ninh Bình đã thu hút được sự quan tâm của du khách trong và ngoài nước. Nhiều công ty lữ hành nội địa và quốc tế đã tổ chức các chương trình khảo sát xây dựng các tuyến, tour du lịch tham quan các điểm di tích lịch sử tại Ninh Bình, kết nối các điểm tham quan du lịch văn hóa với các điểm du lịch tự nhiên, du lịch sinh thái của tỉnh. Để phục vụ tốt nhu cầu tham quan, du lịch của du khách, ngành du lịch đã có những định hướng để khai thác các sản phẩm du lịch văn hóa mang nét đặc trưng riêng có của địa phương với việc chiêm ngưỡng cầu Ngói chùa Lương - một trong ba cây cầu ngói đẹp và cổ kính nhất Việt Nam, như một điểm nhấn thú vị trong chuyến tham quan, trải nghiệm tuyệt vời của du khách.
Trải qua bao thăng trầm, biến đổi của lịch sử, cầu Ngói chùa Lương đã trở thành biểu tượng văn hóa, điểm hội tụ tinh thần đại đoàn kết của cộng đồng, đi sâu vào tiềm thức mỗi người dân xã Hải Anh, giáo dục đạo lý “Uống nước nhớ nguồn” biết ơn sâu sắc đối với các bậc tiền nhân đã có công khởi nghiệp, khai hoang lấn biển mở đất, đồng thời cũng là hình ảnh minh chứng cho một thời kì phát triển hưng thịnh rất đỗi tự hào. Để phát huy giá trị di tích lịch sử cầu Ngói chùa Lương trong phát triển du lịch, cần chú ý trùng tu tôn tạo di tích theo quy định, chuẩn hóa nội dung thuyết minh, phối hợp với các công ty lữ hành tăng cường công tác tuyên truyền quảng bá, giới thiệu điểm đến... để cầu Ngói chùa Lương là điểm đến du lịch văn hóa ý nghĩa, hấp dẫn của du khách thập phương trong thời gian tới.
Trích: Bản tin VHTTDL
