Năm 2014, Quần thể Danh thắng Tràng An được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới. Đây là sự kiện đặc biệt, có ý nghĩa quan trọng với đất nước nói chung và tỉnh Ninh Bình nói riêng. Kể từ đó đến nay, Ninh Bình đã có những đóng góp tích cực, hiệu quả vào Công ước bảo vệ di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới (còn gọi là Công ước UNESCO 1972). Nhân kỷ niệm 50 năm Công ước Bảo vệ di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới được tổ chức tại Ninh Bình, Báo Ninh Bình đã có cuộc trò chuyện với đồng chí Bùi Văn Mạnh, Giám đốc Sở Du lịch tỉnh về nội dung này.
Khu du lịch Tam Cốc - Bích Động. Ảnh: Trường Huy
Phóng viên: Tỉnh Ninh Bình vinh dự là địa phương được đăng cai tổ chức Lễ kỷ niệm 50 năm Công ước Bảo vệ di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới, sự kiện này có ý nghĩa như thế nào thưa đồng chí?
Đồng chí Bùi Văn Mạnh: Khi Ninh Bình được lựa chọn là địa phương đăng cai tổ chức Lễ kỷ niệm, những người làm công tác bảo tồn di sản như chúng tôi vô cùng xúc động và tự hào! 10 năm trước, Lễ kỷ niệm 40 năm được tổ chức lần đầu tiên tại Ninh Bình. 10 năm sau, chúng ta lại vinh dự một lần nữa được chọn để tổ chức sự kiện mang tầm cỡ quốc tế này.
Sự kiện này đã chứng tỏ những nỗ lực, kết quả trong công tác bảo tồn tại Quần thể danh thắng Tràng An trong thời gian qua. Đặc biệt hơn khi Lễ kỷ niệm có sự tham gia của bà Audray Azoulay - Tổng Giám đốc UNESCO và các quan chức cấp cao của các cơ quan tư vấn UNESCO, các đại sứ các nước hiện đang là thành viên của Ủy ban Di sản thế giới, đại diện các di sản thế giới cũng về tham dự.
Đây không chỉ là niềm vui của những người làm công tác bảo tồn mà đó còn là niềm vui, niềm tự hào của mỗi người dân Ninh Bình. Những ngày qua, nhất là trên mạng xã hội, người dân liên tục chia sẻ thông tin về sự kiện này. Đây là niềm hãnh diện và tự hào về quê hương! Thay mặt những người làm công tác bảo tồn Di sản ở Ninh Bình, chúng tôi xin gửi lời cảm ơn đến Ủy ban Di sản thế giới, Ủy ban Quốc gia UNESCO Việt Nam đã tin tưởng và lựa chọn Ninh Bình là nơi đăng cai tổ chức sự kiện trọng đại này.
Phóng viên: Thưa đồng chí, trải qua hành trình 10 năm, Ninh Bình đã có những đóng góp cụ thể như thế nào trong việc thực hiện Công ước Bảo vệ di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới?
Đồng chí Bùi Văn Mạnh: Đóng góp đầu tiên và quan trọng nhất phải kể đến là việc Ninh Bình đã ban hành bộ khung pháp lý rất sớm và tương đối đầy đủ. Xác định giành được danh hiệu đã khó, nhưng việc giữ gìn và bảo tồn Di sản còn khó khăn hơn, do vậy, ngay từ sau thời điểm vinh danh Di sản, Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh đã ban hành Nghị quyết, Kế hoạch, quy hoạch, quy định quản lý, bảo vệ Di sản và nhiều văn bản chỉ đạo các cấp, các ngành, chính quyền các địa phương trong khu Di sản làm tốt công tác quản lý, bảo tồn gắn với phát huy giá trị Di sản.
Hệ thống các văn bản đã xác định một cách toàn diện về tầm nhìn, nguyên tắc, định hướng cơ bản việc bảo vệ, quản lý Di sản; góp phần giải quyết các vấn đề phát sinh đảm bảo hài hòa mối quan hệ giữa bảo tồn Di sản với phát triển kinh tế - xã hội nói chung, phát triển du lịch và dịch vụ nói riêng.
Năm 2012, sau khi đăng cai tổ chức Lễ kỷ niệm 40 năm, Ninh Bình đã tổ chức hội thảo về chính sách phát triển bền vững gắn với du lịch của UNESCO. Chính sách này hiện nay là một đóng góp rất lớn và được Ủy ban Di sản thế giới thông qua và đã được các nước trên thế giới triển khai thực hiện. Nó bao gồm cả chính sách phát triển bao trùm, chính sách phát triển bền vững, chính sách về đảm bảo sinh kế.
Đóng góp tiếp theo là Ninh Bình đã phối hợp với các chuyên gia UNESCO tổ chức các đợt khảo sát, nghiên cứu tại Tràng An để cung cấp thêm các dữ liệu kể cả về công tác quản lý lẫn công tác nghiên cứu khoa học. Cùng với Văn phòng UNESCO Hà Nội triển khai các dự án nâng cao năng lực quản lý di sản cho Ban quản lý Quần thể danh thắng Tràng An, chính quyền địa phương, tổ chức các lớp giáo dục cộng đồng cho người dân. Trong 8 năm, tổ chức hàng chục lớp tập huấn, tuyên truyền, lồng ghép việc quán triệt các quy định của pháp luật, của tỉnh về quản lý, bảo tồn, phát huy giá trị di sản cho gần 1.800 cá nhân, tổ chức đang tham gia làm du lịch và dịch vụ không chỉ riêng với vùng lõi, mà còn cả ở các vùng đệm tham gia.
Điều này thể hiện sự nỗ lực, quyết tâm của tỉnh trong việc bảo vệ, giữ gìn, phát huy các giá trị di sản cũng như quyết tâm thực hiện tốt các cam kết của tỉnh trước UNESCO về bảo vệ di sản và trao truyền các giá trị nổi bật toàn cầu của di sản này cho các thế hệ sau.
Toàn cảnh Khu du lịch sinh thái Tràng An nhìn từ trên cao. Ảnh: Ninh Mạnh Thắng
PV: Những đóng góp này đã mang lại ý nghĩa như thế nào trong tiến trình bảo tồn văn hóa, phát triển kinh tế xã hội, thay đổi nhận thức của người dân, thưa đồng chí?
Đồng chí Bùi Văn Mạnh: Quần thể danh thắng Tràng An nằm trải rộng trên địa bàn 20 xã, phường thuộc 5 huyện, thành phố của tỉnh Ninh Bình. Phần lớn diện tích khu vực di sản chủ yếu nằm trên địa bàn 42 thôn của 9 xã của huyện Hoa Lư. Nhiều địa giới hành chính ở các thôn nằm trong vùng lõi của di sản nên công tác quản lý Nhà nước về di sản gặp không ít khó khăn. Mặc dù khó khăn như vậy song với những đóng góp tích cực của chính quyền, doanh nghiệp, người dân nên chúng ta đã đạt nhiều kết quả quan trọng.
Từ những ngày đầu còn mới mẻ với công tác bảo tồn thì giờ đây nhận thức bảo vệ, giữ gìn, phát huy giá trị Di sản của cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân được nâng lên, tính toàn vẹn và các thuộc tính tạo nên giá trị nổi bật toàn cầu của di sản được giữ vững.
Sự phối hợp giữa các sở, ban, ngành, chính quyền các địa phương và các doanh nghiệp trong quản lý, bảo tồn di sản gắn với phát triển kinh tế - xã hội nói chung, phát triển du lịch nói riêng có nhiều tiến bộ. Công tác an ninh trật tự, vệ sinh môi trường, văn hóa, văn minh du lịch đã được nâng lên.
Công tác quảng bá xúc tiến du lịch luôn được chú trọng, đa dạng về nội dung và hình thức, lấy giá trị văn hóa truyền thống và cảnh quan thiên nhiên độc đáo để tạo dựng hình ảnh và thương hiệu của du lịch tại Quần thể danh thắng Tràng An. Đời sống, kinh tế xã hội phát triển, người dân có việc làm, thực hiện "sống trong Di sản, bảo vệ Di sản và hưởng lợi từ Di sản". Từ đó nâng cao ý thức bảo vệ, gìn giữ, quảng bá Di sản.
Công tác quản lý, bảo tồn di sản đã được tỉnh Ninh Bình quan tâm thực hiện nhằm phát huy giá trị di sản bền vững. Ảnh: Ninh Mạnh Thắng
PV: Đồng chí vừa nhấn mạnh có được những kết quả như ngày hôm nay là điều không hề dễ dàng, vậy trong thời gian tới tỉnh sẽ cần làm gì để tiếp tục bảo vệ những kết quả này cũng như thực hiện tốt các quy định trong Công ước?
Đồng chí Bùi Văn Mạnh: Để tiếp tục thực hiện tốt hơn các quy định của Công ước Bảo vệ di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới, Ninh Bình sẽ tiếp tục điều chỉnh, bổ sung những văn bản pháp lý cho phù hợp với từng giai đoạn phát triển của di sản gắn với đời sống và sinh kế của cộng đồng. Tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến các văn bản quy phạm pháp luật trong vùng di sản đến chính quyền các cấp và người dân địa phương để họ hiểu đúng các chính sách, cùng tham gia quản lý, bảo vệ di sản trước những tác động xấu ảnh hưởng trực tiếp đến di sản.
Định kỳ đánh giá tác động môi trường trong quần thể khu di sản, đặc biệt là các dự án đầu tư phát triển du lịch tại các khu, điểm du lịch quan trọng. Nghiên cứu các giải pháp cụ thể để điều tiết lượng khách tham quan và quy hoạch phát triển dịch vụ du lịch phù hợp với khả năng chịu tải của tài nguyên và môi trường để giảm thiểu tối đa những tác hại từ các hoạt động du lịch đến di sản.
Phát huy vai trò của cộng đồng địa phương và doanh nghiệp trong việc giữ gìn và phát huy bền vững các giá trị di sản, lấy cộng đồng địa phương làm trung tâm của di sản, tạo điều kiện thuận lợi để cộng đồng phát triển sinh kế đa ngành nghề dựa vào việc khai thác các giá trị tự nhiên và văn hóa bản địa. Triển khai xây dựng cơ chế đặc thù để người dân có thể tham gia vào các hoạt động phát triển du lịch như: hỗ trợ cho vay vốn với lãi suất ưu đãi, hỗ trợ đào tạo nghề, kĩ năng, nghiệp vụ du lịch và một số loại hình doanh dịch vụ du lịch khác phù hợp với địa phương.
Huy động các nguồn lực cho công tác bảo tồn và phát huy các giá trị di sản. Giải quyết hài hòa mối quan hệ giữa Nhà nước, doanh nghiệp và cộng đồng địa phương, đặc biệt là lợi ích giữa các bên khi cùng chung tay tham gia bảo tồn và phát huy các giá trị của di sản. Tăng cường trao đổi, hợp tác với các tổ chức, cá nhân trong nước và quốc tế về nghiên cứu khoa học làm sáng tỏ những giá trị nổi bật toàn cầu về văn hóa, địa chất địa mạo, khảo cổ học, đa dạng sinh học…
Quản lý, bảo tồn, khai thác và phát huy giá trị Di sản Văn hóa và Thiên nhiên thế giới Quần thể Danh thắng Tràng An được tỉnh Ninh Bình xác định là trách nhiệm của các cấp, các ngành và của toàn thể nhân dân. Vì vậy chúng tôi sẽ tiếp tục đoàn kết, sáng tạo để bảo vệ những thành quả đã đạt được và cùng với 7 Di sản của Việt Nam đưa nước ta xứng đáng là thành viên tích cực, đóng góp hiệu quả cho Công ước trong thời gian tới.
Phóng viên: Trân trọng cảm ơn đồng chí!
Nguồn: baoninhbinh.org.vn
